ကုလားပဲ စိုက္​ပ်ိဳးနည္​း

သိပၸံ အမည္ (Cicer arietunum) သည္ လက္တင္ ဘာသာမွ ဆင္းသက္လာၿပီး “အား (သို႔) ခြန္အား”ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ အိႏၵိယ၊ ပါကစ္စတန္၊ တူရကီ၊ အီသီယိုးပီးယားၿပီးလွ်င္ ျမန္မာသည္ ပၪၥမေျမာက္ စိုက္ဧက အမ်ားဆုံး ျဖစ္သည္။ ထုတ္လုပ္မႈတြင္လည္း ျမန္မာနိုင္ငံသည္ ထိုအတိုင္းပင္ျဖစ္သည္။ ကုလားပဲသည္ ကမာၻတြင္ တတိယ အေရးႀကီးေသာ ပဲတစ္မ်ိဳး ျဖစ္သည္။

ကုလားပဲအား အေစ့ အ႐ြယ္အစားႏွင့္ အေရာင္ေပၚ မူတည္ၿပီး “ေဒစီႏွင့္ ကာဘူလီ”ဟူ၍ (၂)မ်ိဳး ခြဲျခားထားသည္။
(၁) “ေဒစီ”သည္ လုံးဝန္းၿပီး အ႐ြယ္ႀကီးကာ အေစ့အေရာင္မွာ နို႔ႏွစ္ေရာင္ျဖစ္သည္။ အပင္ျမင့္၊ အ႐ြက္ႀကီးၿပီး အပြင့္မွာ အျဖဴေရာင္ ျဖစ္သည္။
(၂) “ကာဘူလီ”သည္ အေစ့အ႐ြယ္ေသးကာ ေစာင္းမ်ားပါသည္။ အေရာင္မွာ နို႔ႏွစ္၊ အညို၊ အဝါ၊ အစိမ္း ဟူ၍ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိနိုင္သည္။ ဤမ်ိဳးတြင္ သီးေတာင့္ (၁)ေတာင့္တြင္ အေစ့ (၂)ေစ့ခန႔္သာ ပါဝင္ေလ့ရွိၿပီး အပင္ပုသည္။ အ႐ြက္ေသးၿပီး အပြင့္သည္ ခရမ္းေရာင္ျဖစ္သည္။

စိုက္ပ်ိဳးရာေဒသမ်ား


ကမာၻတြင္ ကုလားပဲအား ေျမာက္လက္တီတြဒ္ ၂၀ ဒီဂရီမွ ၄၀ ဒီဂရီၾကားတြင္ စိုက္ပ်ိဳးမႈမ်ားၿပီး ေျမာက္လက္တီတြဒ္ ၁၀ ဒီဂရီမွ ၂၀ ဒီဂရီ ၾကားေဒသမ်ားတြင္လည္း အနည္းငယ္ စိုက္ပ်ိဳးၾကသည္။ စိုက္ပ်ိဳးနိုင္သည့္ ေဒသမ်ား အမ်ိဳးမ်ိဳး ကြဲျပားမႈေၾကာင့္ အပင္ အတြက္ အပူခ်ိန္၊ လင္းတာႏွင့္ မိုးေရရရွိမႈမ်ားသည္ ကြာျခားသြားသည္။ ကုလားပဲကို ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ စစ္ကိုင္း၊ ပဲခူး၊ မေကြး၊ မႏၲေလး၊ ဧရာဝတီတိုင္းေဒသႀကီးတို႔တြင္ အမ်ားဆုံး စိုက္ပ်ိဳးသည္။

ရာသီဥတု လိုအပ္ခ်က္


ည္ ၈ ကုလားပဲသည္ မိုးေခါင္ဒဏ္ကို ခံနိုင္ရည္ရွိၿပီး တႏွစ္႐ြာသြန္းေသာ မိုးေရခ်ိန္သလက္မႏွင့္ ၁၆ လက္မၾကား ရွိလွ်င္ပင္ စိုက္ပ်ိဳးနိုင္သည္။ အသင့္ေတာ္ဆုံး မိုးေရခ်ိန္သည္ ၂၄ လက္မႏွင့္ ၃၆ လက္မၾကား ျဖစ္သည္။ ပ်မ္းမွ်ေန႕ အပူခ်ိန္ ၂၁ ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္မွ ၃၃ ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္ၾကားတြင္ ေကာင္းစြာ ျဖစ္ထြန္းၿပီး အေကာင္းဆုံး ညအပူခ်ိန္ ၁၈ ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္မွ ၂၁ ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္ၾကား ျဖစ္သည္။ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ေဆာင္းသီးႏွံအျဖစ္ ေအာက္တိုဘာ၊ နိုဝင္ဘာတြင္ စိုက္ပ်ိဳးၿပီး ဇန္နဝါရီႏွင့္ ဧၿပီလ အတြင္း ရိတ္သိမ္းၾကသည္။

ေျမျပဳျပင္ျခင္း


ကုလားပဲ စိုက္ပ်ိဳးမည့္ ပုံစံ (သီးညွပ္-သီးထပ္) ႏွင့္ ေျမအမ်ိဳးအစားအေပၚ မူတည္၍ ေျမျပဳျပင္ရန္ လိုအပ္သည္။ ထယ္ေရး နက္နက္ကို မိုးမ႐ြာခင္ ႀကိဳတင္ေဆာင္႐ြက္ျခင္းျဖင့္ ေအာက္ခံေျမမာလႊာေၾကာင့္ အပင္ညွိုးျခင္း ကင္းေဝးကာ ေျမတြင္း အစိုဓာတ္ကိုလည္း ေကာင္းစြာ ထိန္းထားနိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ ေပါင္းအႏၲရာယ္ ကင္းေဝးကာ ေျမတြင္လည္း သိပ္သည္းမႈ ေလ်ာ့သြားကာ အျမစ္မ်ားေကာင္းစြာ ဆင္းနိုင္မည္။ ကုလားပဲသည္ ေျမအမ်ိဳးမ်ိဳးတြင္ စိုက္ပ်ိဳးနိုင္ေသာ္လည္း ႏုံးေျမမ်ားႏွင့္ ႏုံးေရာေသာေျမေစးမ်ားတြင္ ေကာင္းစြာ ျဖစ္ထြန္းသည္။ ကုလားပဲ အတြက္ အေကာင္းဆုံး အာဟာရစုပ္ယူနိုင္ေသာ ေျမခ်ဥ္ငံကိန္းမွာ (၅.၇-၇.၂) အတြင္း ျဖစ္ပါသည္။ ေလဝင္ေလထြက္ ေကာင္းေသာေျမမ်ိဳး လိုအပ္ေသာေၾကာင့္ ေျမေစးမ်ားတြင္ စိုက္ခင္းကို ေကာင္းစြာ ျပင္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ဆားေပါက္ေျမမ်ားသည္ ကုလားပဲ သီးႏွံအား ဆိုး႐ြားစြာ ထိခိုက္ေစၿပီး ေဖာ့စပရပ္၊ ဇင့္ႏွင့္ သံဓာတ္မ်ား ရရွိမႈကိုလည္း အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္ေစသည္။

သီးညွပ္ စိုက္ပ်ိဳးျခင္း


ကုလားပဲပင္အား အျခား အပင္မ်ားႏွင့္ ေရာေႏွာ စိုက္ပ်ိဳးနိုင္ပါသည္။ အေကာင္းဆုံးေရာေႏွာမႈမ်ားမွာ ဂ်ဳံႏွင့္ ကုလားပဲ (၅၀+၅၀)ႏွင့္ ေျပာင္းႏွင့္ ကုလားပဲ (ေျပာင္း(၁)တန္း+ကုလားပဲ(၂)တန္း) တို႔ ျဖစ္သည္။

အေစ့ႏွင့္ အေညွာင့္ေပါက္ျခင္း
ကုလားပဲေစ့တြင္ အေစ့ခြံ၊ အေစ့႐ြက္ (၂)ခုႏွင့္ သားေလာင္း တစ္ခုပါသည္။ အေစ့ခြံတြင္ အလႊာ(၂)ခု ပါဝင္သည္။ ေျမတြင္ အစိုဓာတ္ လုံေလာက္စြာရွိၿပီး အပူခ်ိန္သည္ (၁၈-၃၃)ဒီဂရီရွိေသာ အခါတြင္ ေကာင္းစြာ အေညွာင့္ေပါက္သည္။

ကုလားပဲသီးႏွံ တစ္ဧက တင္း(၂၀)ထြက္ရွိေရး ေဆာင္႐ြက္ရမည့္ လုပ္ငန္း အဆင့္ဆင့္ (၁)
(၁) ႀကိဳတင္ ျပင္ဆင္ျခင္း


သဘာဝေျမၾသဇာ၊ ႏြားေခ်း (၁)ဧက တင္း (၁၀ဝ-၁၅၀)ကို ေနရာအႏွံ႕ ခ်ပါ။ ေျမခံ အျဖစ္ ယူရီးယား (၈) ျပည္၊ တီစူပါ (၂၄) ျပည္၊ ပိုတက္ (၁၂) ျပည္ ထည့္ပါ။ အနည္းဆုံး ထယ္ ၁ စပ္၊ ထြန္ ၂စပ္ ဝင္ပါ။ ေရဆင္း ကုလားပဲ နီ(၆)၊ ေရဆင္း ကုလားပဲျဖဴ (၈)၊ ေ႐ႊနီလုံးႀကီး၊ ေရဆင္း ကုလားပဲျဖဴ (၉) တို႔ကို အသုံးျပဳပါ (သို႔မဟုတ္) ေဒသ အထြက္ေကာင္းမ်ိဳးမ်ားကို အသုံးျပဳပါ။
(၁)ဧက အပင္ဦးေရ တစ္သိန္းသုံးေသာင္း ရရွိရန္ ပင္ၾကား (၄)လက္မ၊ တန္းၾကား (၁၂) လက္မ ထား၍ မ်ိဳးေစ့ (၁)တင္းထိ အသုံးျပဳနိုင္သည္။ မ်ိဳးေစ့ကို မ်ိဳးေစ့ လူးနယ္ေဆး တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးႏွင့္ လူးနယ္ပါ။

(၂) စိုက္ပ်ိဳးျခင္း

ကုလားပဲ မ်ိဳးေစ့မ်ားကို ပဲျမစ္ဖုေျမၾသဇာ တစ္ထုပ္ႏွင့္ သမေအာင္ေရာနယ္ပါ။ အပင္ေပါက္ေကာင္းေစရန္ ထြန္ေၾကာင္း အတြင္း မ်ိဳးေစ့ အတိမ္အနက္ ၂ လက္မမွ ၃ လက္မ အတြင္း ခ်၍ စိုက္ပ်ိဳးပါ။ အပင္ငယ္စဥ္ အတြင္း ေလွး၊ က်ိဳင္း၊ ပ်၊ ႐ြက္စားပိုး၊ မႊားပင့္ကူနီမ်ား က်ေရာက္တတ္ေသာေၾကာင့္ ပင္လုံးျပန႔္ အာနိသင္ရွိေသာ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး ဖ်န္းပါ။ ညွိုးေသေရာဂါ က်ေရာက္တတ္ေသာေၾကာင့္ မွိုသတ္ေဆး တမ်ိဳးမ်ိဳး ဖ်န္းပါ။ ေပါင္းျမက္ ကင္းစင္ေအာင္ ၁၅ ရက္ျခားၿပီး ၂ ႀကိမ္ေဆာင္႐ြက္ပါ။ ႐ြက္ဖ်န္းေျမၾသဇာ အရည္ကို ၁၅ရက္ ျခားၿပီး ဖ်န္းနိုင္သည္။ ပန္းစပြင့္ခ်ိန္တြင္ အစိုဓာတ္ႏွင့္ အာဟာရဓာတ္မ်ား မျပတ္ေစရန္ အေရးႀကီးသည္။ ပန္းမ်ား ပြင့္အားေကာင္းေစရန္ တီစူပါႏွင့္ ပိုတက္ (P & K) ပါဝင္မႈ မ်ားေသာ ႐ြက္ဖ်န္းေျမၾသဇာကို အသုံးျပဳပါ။ သီးႏွံသက္တမ္း တေလွ်ာက္တြင္ ပင္ညွိး၊ ျမစ္ေျခာက္ေဆြး၊ ပင္ေျခပုပ္ေရာဂါမ်ား က်ေရာက္တတ္ေသာေၾကာင့္ မွိုသတ္ေဆး တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကို (၁၅)ရက္ျခား ဖ်န္းနိုင္သည္။ ရက္ ၆၀ႏွင့္ ၈၀ ဝန္းက်င္တြင္ အသီးႏွင့္ အေစ့အဆံ တည္ေသာ အခ်ိန္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ သီးလုံးေဖာက္ပိုးကိုလည္း ဂ႐ုစိုက္ရမည္။ ဤအခ်ိန္တြင္ အပင္သည္ စိမ္းစိုၿပီး က်န္းမာေနရမည္။ အပင္ အတြက္ အာဟာရ လိုအပ္ခ်က္သည္လည္း အျမင့္ဆုံး ျဖစ္သည္။

(၃) ရိတ္သိမ္းျခင္း

ကုလားပဲမ်ိဳး၊ ပတ္ဝန္းက်င္၊ ရာသီဥတုႏွင့္ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈေပၚ မူတည္၍ ရက္ (၉၀-၁၂၀) အတြင္း ရင့္မွည့္ေလ့ ရွိၾကသည္။ သီးေတာင့္ အေရာင္ ေကာက္ရိုးေရာင္၊ အညိုေဖ်ာ့ေရာင္ ေျပာင္းသြားခ်ိန္ (သို႔) ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေသာ သီးေတာင့္မ်ား ရင့္မွည့္ေသာ အခ်ိန္တြင္ ရိတ္သိမ္းနိုင္သည္။ သီးေတာင့္မ်ားအား နယ္ေလွ႕၊ သန႔္စင္ၿပီး ၂ ေန၊ ၃ ေနျပကာ အစိုဓာတ္ ၈-၉ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိခ်ိန္တြင္ သိုေလွာင္ပါ။

ကိုခြန္ (စိုက္ပ်ိဳးေရး)